БЕРН. /One World/. Швейцарын Хөгжил, хамтын ажиллагааны агентлагаас эрхлэн гаргадаг “One World” сэтгүүл хэрэглэгчдийн эрэлт хэрэгцээнд нийцсэн бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэж буй Дорлигжавын Төмөртогоо хэмээх Монголын бизнес эрхлэгч эмэгтэйг онцолжээ.

Д.Төмөртогоо нь Герман улсын Илменаугийн Техникийн их сургуулийг 1986 онд төгссөнийхөө дараа Улаанбаатар хотын Хавдар судлалын үндэсний төвд эмнэлгийн физикчээр ажлын гараагаа эхлүүлжээ. Тэрбээр 2000 онд Хейделбергийн их сургуульд докторын зэрэг хамгаалсан байна. Түүнчлэн туяаны эмчилгээ, төслийн менежмент, бизнесийн менежментийн чиглэлээр олон сургалтад хамрагдаж байжээ. Харин 2001 оноос хувийн салбарт бизнес эрхлэх болсон байна.

Тэрбээр хобби нь яаж өдөр тутмынх нь ажил болсон, яагаад бяслаг үйлдвэрлэлийн салбарт бизнес эрхлэх болсон тухайгаа ярьсныг хүргэж байна. Д.Төмөртогоо "Би туяаны эмчилгээний мэргэжлээр Герман улсад дээд сургууль төгсөж ирээд, Хавдар судлалын төвд олон жил ажилласан. 2013 онд манай гэр бүл Монголын хойд нутгийн Хөвсгөл аймгийн Таван гол гэдэг газар жуулчны бааз байгуулсан юм. Бид уг газрын нэрээр жуулчныхаа баазыг нэрлэсэн. Би анх энэ сайхан нутагт мянга мянган хар ямаа ногоон хөндий, уулын бэлээр дүүрэн бэлчиж явааг харж билээ.

Хар ямааны ноолуур нь дэлхийн хамгийн нарийн ширхэгтэй, үнэтэй ноолуур тул нутгийн малчид ноолуурыг нь самнахын тулд хар ямаа малладаг. Харин ямааныхаа сүүг бараг саадаггүй, гэр бүлийнхээ хэрэгцээг хангах бага хэмжээгээр л саана. Одоо ч гэсэн Монголд энэ байдал хэвээр байгаа нь харамсмаар санагддаг. Яагаад гэвэл, ямааны сүүний үнэ хямдаас гадна, хот руу сүүгээ тээвэрлэхэд цаг их зарцуулж, хүндрэлтэй байдаг учраас малчдад ямаагаа саах нь тийм ч ашигтай байдаггүй.

Таван голын малчдын энэ байдлыг хараад би заримтай нь ярилцаж, энэхүү маш үнэ цэнтэй, эрүүл мэндэд тустай сүүг хэрхэн яаж ашиглах вэ гэж бодож, улам лавширсаар, бяслаг хийе гэсэн санаа төрсөн. Эхэндээ би зөвхөн зуны улиралд жуулчны баазад маань ирсэн зочдод зориулж ямааны сүүний бяслаг хийе гэж бодож байсан л даа. Гэхдээ удаан бодсоны эцэст үнээний сүүгээр бас бяслаг хийхээр шийдсэн.

Би өмнө нь Германд сурч байсан, хэл мэддэг болохоор Герман явж бяслаг хэрхэн хийх талаар янз бүрийн сургалтад хамрагдсан. Сүүний бүтэц найрлагаас эхлэн янз бүрийн бяслаг хийх арга, үйлдвэрлэлийн үед гардаг түгээмэл алдаа, эцэст нь үр бүтээмжтэй менежментийн үндсийг судалж, их зүйл сурлаа. 2017 онд бид Улаанбаатараас 130 км зайтай газарт 30 үнээтэй ферм байгуулж, хажууд нь сүүн бүтээгдэхүүний жижиг үйлдвэртэй болсон юм. Өвлийн улиралд зориулсан малын фермээ бид өөрсдөө барьсан.

Олон сар туршсаны эцэст өдгөө бид үйлчлүүлэгчдэдээ олон нэр төрлийн бяслаг санал болгож чаддаг болсноороо их бахархаж байна. Яг үнэндээ бид Монголд үйлдвэрлэдэггүй, зөвхөн Европоос импортолдог бүтээгдэхүүнүүдийг үйлдвэрлэж байна. Тухайлбал, камамберт бяслагийг нэрлэж болно. Хэдийгээр хэрэглэгчид худалдаж авах хүсэлтэй байдаг боловч Монголд үйлдвэрлэсэн бяслаг үндсэндээ ховор хэвээрээ байна.

Сүү боловсруулах үйлдвэрлэлээ сайжруулах талаар Монголд цаашид хийх ажил олон бий. Тухайлбал, манай улсын хувьд Герман, Швейцарын мэргэжилтнүүдийн түвшинд хүрэх хараахан болоогүй байгаа. Тийм ч учраас бид Германы ахмад мэргэжилтнүүдийн туршлага солилцох “Senior Expert Service” хөтөлбөрийн хүрээнд гадаадын мэргэжилтэн урихаар хүсэлт гаргасан юм. Ингээд дөрвөн жил орчим хүлээсний эцэст 2022 оны наймдугаар сард Швейцарын бяслагийн мастер мэргэжилтэн Карлос Марбах манай үйлдвэр дээр хүрэлцэн ирсэн билээ. Тэрбээр нөр их мэргэжлийн туршлага, чин сэтгэлийн эрмэлзлээрээ бидэнд тусалж, манай үйлдвэрлэлийн үйл явцыг хамгийн боловсронгуй түвшинд хүргэн стандартжуулж өгсөн төдийгүй бяслагийн нэр төрлийг олшруулж өгсөн нь бахдалтай. Энэ мастер мэргэжилтэнтэйгээ бид ирэх жилүүдэд үргэлжлүүлэн хамтран ажиллана гэдэгт найдаж байгаа" хэмээн ярилаа.

Эх сурвалж: МОНЦАМЭ Үндэсний мэдээллийн агентлаг Д.Одон