ХЗБХ: Шүүх байгуулах тухай хуулийн шинэчилсэн найруулгын төслийг хэлэлцэхийг дэмжив
 
Энэ мэдээ хуучирсан буюу 2023/11/28-нд нийтлэгдсэн мэдээ болно.
Ангилал
Нийгэм Бусад
Огноо
Унших
21 минут 36 секунд

ХЗБХ: Шүүх байгуулах тухай хуулийн шинэчилсэн найруулгын төслийг хэлэлцэхийг дэмжив

Улсын Их Хурлын Хууль зүйн байнгын хорооны өнөөдрийн (2023.11.28) хуралдаанаар хоёр асуудал хэлэлцэн шийдвэрлэлээ. Эхлээд “Хүүхдийн эрхийг хамгаалах, хангахтай холбоотой асуудлаарх Ерөнхий хяналтын сонсголын тайлантай холбогдуулан авах зарим арга хэмжээний тухай” Улсын Их Хурлын тогтоолын төслийг хэлэлцэв.

Улсын Их Хурлын тогтоолын төсөлд хүүхдийн эрхийг хангах, хамгаалах хууль, эрх зүйн орчныг боловсронгуй болгох, холбогдох хууль, тогтоомжид нэмэлт, өөрчлөлт оруулах, хүүхдийн эрхийг хангах, хамгаалах үндэсний тогтолцоо бүрдүүлэх, салбар бүрийн үүрэг, оролцоог тодорхойлох, хүүхэд хамгааллын үйлчилгээний чанар, хүртээмжийг сайжруулах, боловсон хүчний нөөц, чадавхыг бэхжүүлэх чиглэлээр хэд хэдэн арга хэмжээ авч хэрэгжүүлэхийг Засгийн газар, Хүний эрхийн Үндэсний Комисст даалгахаар тусгажээ.

Хууль, эрх зүйн орчинг бэхжүүлэх хүрээнд хүүхэд хамгааллын асуудлаар холбогдох хууль тогтоомжид шинэчилсэн найруулга, нэмэлт, өөрчлөлт оруулах замаар хүүхэд хамгааллын тогтолцоог бэхжүүлэх, оролцогч талуудын хүний нөөц, тэдгээрийн чадавхыг сайжруулах, ажил, үүргийн хуваарилалтыг тодорхой болгон харилцан уялдаатай хамтын ажиллагааг бэхжүүлэхийг даалгажээ.

Мөн гэр бүл, хүүхдийн асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв болон аймаг, нийслэл, сум, дүүргийн төрийн захиргааны байгууллагын гэр бүлийн асуудал хариуцсан мэргэжилтнүүд, үйлчилгээ үзүүлэгч талуудыг чадавхжуулах, гэр бүлтэй ажиллах нийгмийн ажлын арга зүйг нэн тэргүүнд нэвтрүүлэх, хүүхэд хамгааллын тогтолцооны бүхий л хүрээнд хүүхдийн оролцоог хангаж ажиллах дүрэм, журмыг боловсруулж, хэрэгжүүлэх арга зүйд оролцогч талуудыг сургахыг даалгахаар төсөлд тусгасан байна.

Хүүхдийн эрх, эрх чөлөөг хүндэтгэх, хүүхдийн дээд эрх ашгийг бүх нийтэд таниулан сурталчлах чиглэлээр хүүхдийн эрх зөрчигдөхөөс урьдчилан сэргийлэх талаарх мэдлэг, мэдээллийг олгох, хүүхдийн эрх зүйн боловсролыг дээшлүүлэх, энэ чиглэлээр сургалт, сурталчилгаа бусад арга хэмжээг зохион байгуулахыг Засгийн газар, Хүний эрхийн Үндэсний Комисст даалгахаар төсөлд тусгажээ. Мөн хүний эрхийн боловсролын сургалт, хөтөлбөрийг чанаржуулан Ерөнхий боловсролын сургуулиудад хэрэглэгдэх сурах бичгийн агуулга, арга зүй, хэл найруулга нь хүний эрхийн суурь мэдлэг, ойлголт, түүнийг эрхэмлэн дээдлэх хандлагыг бий болгоход анхаарах; хүүхдийн эрхийг хамгаалах, хангах тухай асуудлыг өргөн хүрээнд авч үзэж, цогц байдлаар шийдвэрлэх нь ирээдүйд бий болох хүн амын нийгмийн болон сэтгэл зүйн эрүүл мэндийн чанарын асуудалд чухал болохыг анхаарах; хүүхдийн эрх, хүүхэд хөгжлийн асуудлаарх хэвлэл мэдээллийн байгууллага, телевизүүдийн хөтөлбөрийг нэмэгдүүлэх арга хэмжээ авч хэрэгжүүлэхийг даалгах нь зүйтэй хэмээн төсөлд тусгасан байна.

Хүүхэд хамгааллын үндэсний тогтолцоог бэхжүүлэх хүрээнд үр дүнд суурилсан бодлого төлөвлөлт, бодлогын хэрэгжилтийн үнэлгээг зохион байгуулах зорилгоор хүүхдийн эрх хамгааллын тоон мэдээллийг тогтмол цуглуулах, дүн шинжилгээ хийх, нэгдсэн мэдээллийн сан ажиллуулах; салбар дундын хүүхдийн эрхийг хангах, хамгаалах зөвлөлийг байгуулан ажиллуулах, хүүхэд хамгааллын талаарх хууль тогтоомжийн хэрэгжилтэд хяналт тавих, аливаа бодлого, шийдвэрт хүний эрхэд нөлөөлөх байдлын үнэлгээ хийж, хүүхдийн эрхийг нэн тэргүүнд харгалзан үзэхийг Засгийн газар, Хүний эрхийн Үндэсний Комисст даалгахаар төсөлд тусгасан байна.

Түүнчлэн хүүхэд хамгааллын үндэсний тогтолцоог бэхжүүлэх хүрээнд төрийн байгууллага, аж, ахуйн нэгж үйл ажиллагаандаа хүний эрхийн мэдрэмжтэй, хүүхдийн эрхийг дээдэлсэн төсөвлөлт хийх, хүүхэд хамгааллын чиглэлээр зарцуулсан төсвийн зарцуулалт, түүний үр дүнгийн талаар холбогдох байгууллагуудтай тогтмол хяналт тавьж ажиллах; аймаг, нийслэл, сум, дүүрэг, тухайн нутаг дэвсгэрийн нийт хүүхдийн дунд хүүхдийн эрхийн хэдэн улсын байцаагч ажиллавал зохих стандарт, судалгааг гарган тогтоож, зохих түвшинд ажиллуулах, шаардлагатай орон тоог шинээр нэмэгдүүлэх, хүүхдийн эрхийн улсын байцаагчийг дагнасан байдлаар ажиллуулахыг даалгахаар төсөлд тусгажээ.

Улсын Их Хурлын гишүүн Ц.Мөнх-Оргил, Д.Цогтбаатар нар Улсын Их Хурлын тогтоолын төсөлтэй холбогдуулан асуулт асууж, холбогдох тодруулгыг хийхэд Ц.Мөнхцэцэг гишүүн хариулт, тайлбар өгсөн юм. Хэлэлцүүлгийн явцад гишүүдээс гарсан гэр бүлийн хүчирхийлэлд өртсөн иргэдэд үйлчилгээ үзүүлэх анхдагч нэгж нь “Хамтарсан баг”-ийн үүргийг ТББ-ын дэмжлэгтэйгээр гүйцэтгэх, байгууллагууд дэргэдээ хүүхдийн цэцэрлэг байгуулах үүрэг өгөх, ийм тохиолдолд цэцэрлэг байгуулах стандартыг өөрчлөх, аливаа байгууллага дэргэдээ хүүхдийн цэцэрлэг байгуулсан тохиолдолд, нийгмийн үйлчилгээ буюу сургууль, цэцэрлэгт хандив өгсөн тохиолдолд, эсвэл ерөнхий боловсролын сургуулийн “Үдийн хоол” хөтөлбөрт дэмжлэг үзүүлбэл татварын хөнгөлөлт үзүүлэх гэх зэргээр тодорхой үүргийг Засгийн газарт даалгахаар төсөлд тусгах саналыг Ц.Мөнх-Оргил гаргаж, Байнгын хорооны хуралдаанд оролцсон гишүүд дэмжсэн юм. Дараа нь Улсын Их Хурлын тогтоолын дээрх төслийг хэлэлцэхийг дэмжих томьёоллоор санал хураалт явуулахад гишүүдийн олонх дэмжсэн тул энэ талаарх санал, дүгнэлтийг чуулганы нэгдсэн хуралдаанд танилцуулахаар болов.

Засгийн газраас өргөн мэдүүлсэн 2023 оны арван нэгдүгээр сарын 23-ны өдөр өргөн мэдүүлсэн Шүүх байгуулах тухай хуулийн шинэчилсэн найруулгын төсөл болон хамт өргөн мэдүүлсэн хуулийн төслүүдийн хэлэлцэх эсэхийг шийдвэрлэв. Төсөл санаачлагчийн илтгэлийг Улсын Их Хурлын гишүүн, Засгийн газрын гишүүн, Хууль зүй, дотоод хэргийн сайд Б.Энхбаяр танилцууллаа.

Улсын Их Хурлаас 2019 оны 11 дүгээр сарын 14-ний өдөр баталсан Монгол Улсын Үндсэн хуульд оруулсан нэмэлт, өөрчлөлтөд нийцүүлэх, үзэл баримтлалд тусгасан бодлогын баримт бичигт тусгасан зорилтыг хэрэгжүүлэх, Улсын дээд шүүхтэй зөвшилцсөн Шүүхийн ерөнхий зөвлөлөөс ирүүлсэн саналыг үндэслэн Монгол Улсын шүүхийн тухай хуульд заасан шаардлага, шалгууруудыг харгалзан Шүүх байгуулах тухай хуулийн төслийг боловсруулжээ.

Монгол Улсын Үндсэн хуульд оруулсан нэмэлт, өөрчлөлтөд нийцүүлэх, Монгол Улсын хууль тогтоомжийг 2024 он хүртэл боловсронгуй болгох үндсэн чиглэлд тусгасан зорилт арга хэмжээг хэрэгжүүлэх хүрээнд Монгол Улсын шүүхийн тухай хуульд заасны дагуу Шүүхийн ерөнхий зөвлөлөөс Улсын дээд шүүхтэй зөвшилцөн боловсруулж ирүүлсэн Шүүх байгуулах тухай хуулийн шинэчилсэн найруулгын төслийг өргөн мэдүүлсэн гэв.

Төслийг боловсруулахдаа холбогдох суурь судалгаа болон Улсын дээд шүүхтэй хамтран баталсан шүүхийг байгуулах, өөрчлөн байгуулах, татан буулгах, байршлыг тогтоох асуудлыг боловсруулахад харгалзан үзэх шалгуур үзүүлэлтийг тус тус үндэслэжээ. Шүүхийн шатлалын үндсэн тогтолцоог хөндөхгүйгээр шүүхийн харьяалал, байрших газар, зохион байгуулалтыг өөрчлөх замаар иргэний шүүхэд хандах эрхийн баталгааг хангах, иргэнд үзүүлэх шүүхийн үйлчилгээний чанар, хүртээмжийг дээшлүүлэхэд чиглэсэн бүтээмжтэй, үр нөлөөтэй анхан болон давж заалдах шатны шүүх байгуулах нь хуулийн төслийн зорилго гэдгийг төсөл санаачлагчийн илтгэлд тэмдэглэв.

Төсөлд анхан болон давж заалдах шатны шүүхийг байгуулахтай холбоотой зарчмын хэд хэдэн өөрчлөлтийг тусгажээ. Дүүргийн анхан шатны шүүхийн тухайд Эрүүгийн хэргийн тойргийн 3, иргэний хэргийн тойргийн 3 буюу тойргийн нийт 6 шүүхийг өөрчлөн байгуулж, нутаг дэвсгэрийн алслагдмал байдлыг харгалзан Багануур дүүргийн эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүх, Багануур дүүргийн иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн одоогийн зохион байгуулалтыг хэвээр үлдээх нь зүйтэй хэмээн үзсэн байна. Багахангай, Налайх дүүргийн эрүү, иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийг тойргийн зарчмаар байгуулж, Налайх дүүрэгт байршуулах нь оновчтой хэмээн үзэж, төсөлд холбогдох зохицуулалтыг тусгажээ. Дүүргийн эрүү, иргэний хэргийн хялбар ажиллагааны анхан шатны тойргийн шүүх нийслэлийн хэмжээнд 1 байгуулахаар тусгажээ. Энэхүү шүүх нь мөрдөн шалгах ажиллагаан дахь шүүхийн хяналтыг сайжруулах, хүний эрхийг хамгаалах асуудлыг шийдвэрлэх хүрээнд эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагаанд тусгай процессоор хэрэгждэг тодорхой ажиллагаануудыг болон бага үнийн дүнтэй иргэний хэрэг, зөрчлийн хэргийг харьяалан шийдвэрлэх юм байна. Ингэснээр дүүргийн эрүү, иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн ажлын ачаалал 30-40 хувь багасаж, зохист хэмжээнд очно хэмээн үзсэн байна.

Нийслэл дэх гэр бүл, хүүхдийн хэргийн анхан шатны тойргийн шүүхийг нийслэлийн хэмжээнд 1 байгуулахаар тусгаж, энэ төрлийн шүүхийг байгуулснаар дүүргийн эрүү, иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн ажлын ачаалал 15-20 хувь багасана гэж тооцжээ. Харин орон нутагт гарч буй хэргийн тоо, төрлийг харгалзан энэ төрлийн хэрэг, маргааныг хянан шийдвэрлэхдээ тусдаа шүүх байгуулах шаардлагагүй хэмээн үзэж Монгол Улсын шүүхийн тухай хуульд зааснаар орон нутаг дахь анхан шатны шүүх дотроо шүүн таслах ажлын төрлөөр дагнасан, танхимын зохион байгуулалттай байх асуудал нь нээлттэй байх нь зүйтэй хэмээн үзснийг Б.Энхбаяр гишүүн төсөл санаачлагчийн илтгэл танилцуулахдаа дурдав.

Нийслэл дэх захиргааны хэргийн анхан шатны шүүх болон аймаг дахь захиргааны хэргийн анхан шатны нийт 22 шүүх, тэдгээрийн байршлыг одоо хүчин төгөлдөр үйлчилж байгаа 2015 оны Шүүх байгуулах тухай хуулиар тогтоосны дагуу хэвээр үлдээх нь оновчтой гэж үзсэн байна.

Хүчин төгөлдөр үйлчилж байгаа Шүүх байгуулах тухай хуулийн дагуу байгуулсан 21 аймаг дахь сум дундын иргэний хэргийн анхан шатны 21, эрүүгийн хэргийн анхан шатны 21, нийт 42 шүүхийг зохион байгуулалтын хувьд нэгтгэж, шүүхийн ажил үүргийн хуваарь, орон тоог оновчтой тогтоох зорилгоор сум дундын анхан шатны 21 шүүх болгон өөрчлөн байгуулахаар төсөлд тусгажээ. 21 аймаг дахь сум дундын анхан шатны 21 шүүх нь тухайн шүүгчийн ачааллыг харгалзан, дотроо шүүн таслах ажлын төрлөөр дагнасан, танхимын зохион байгуулалттай байх асуудал нь Монгол Улсын шүүхийн тухай хуулиар нээлттэй байгаа аж. Одоо байгаа сум дахь сум дундын 8 шүүхийн байршил, нутаг дэвсгэрийн харьяаллыг хэвээр үлдээх нь зохистой хэмээн үзэж, төсөлд холбогдох зохицуулалтыг тусгасан байна. Ийнхүү хүчин төгөлдөр үйлчилж байгаа Шүүх байгуулах тухай хуулийн дагуу байгуулсан анхан шатны 90 шүүх төслийн дагуу 61 болох юм байна.

Үргэлжлүүлэн тэрбээр давж заалдах шатны шүүхийн талаарх зохицуулалтын талаар танилцууллаа. Нийслэлийн эрүүгийн хэргийн давж заалдах шатны шүүх, Нийслэлийн иргэний хэргийн давж заалдах шатны шүүхийн зохион байгуулалтыг хэвээр хадгалах нь зүйтэй хэмээн төсөл санаачлагч үзсэн байна. Харин 2015 оны Шүүх байгуулах тухай хуулиар байгуулсан одоогийн 21 аймгийн давж заалдах шатны шүүхүүдээс Орхон, Дархан-Уул аймгуудын эрүүгийн хэргийн давж заалдах шатны шүүх, иргэний хэргийн давж заалдах шатны шүүх тусдаа байгуулагдсан байгааг бусад 19 аймгийн эрүү, иргэний хэргийн давж заалдах шатны шүүхтэй адил зарчмаар тус хоёр аймагт эрүү, иргэний хэргийн давж заалдах шатны шүүх болгон нэгтгэж, өөрчлөн байгуулахаар төсөлд тусгасан байна. Түүнчлэн Монгол Улсын шүүхийн тухай хуульд зааснаар давж заалдах шатны шүүхэд шүүн таслах ажиллагааны төрлөөр дагнасан танхим байх асуудлыг тухайн шүүхийн зөвлөгөөн санал гаргаж, Улсын дээд шүүх шийдвэрлэхээр асуудал нээлттэй байгааг мөн дурдсан.

Захиргааны хэргийн давж заалдах шатны шүүхийг хэвээр үлдээх, Гэр бүл, хүүхдийн хэргийн давж заалдах шатны шүүхийг нийслэлд нэг байхаар байгуулахаар тусгасан байна. Ингэснээр хүчин төгөлдөр үйлчилж буй Шүүх байгуулах тухай хуулиар байгуулсан давж заалдах шатны 26 шүүхийг 25 болгон өөрчлөн байгуулахаар тусгажээ.

Хуулийн төсөлтэй холбогдуулан нийт 345,627,250.0 төгрөг зардлын тооцоо гарснаас хүний нөөцийн зардал 47,4 тэрбум төгрөг, шүүхийн барилга байгууламж буюу материалын зардал 297,3 тэрбум төгрөг, бусад зардал 900 орчим сая төгрөг байх тооцооллыг мөн Б.Энхбаяр сайд танилцууллаа.

Шүүхийн барилга, байгууламж шинээр барихтай холбоотой төслийг төр хувийн хэвшлийн түншлэлээр хэрэгжүүлэх арга хэмжээ авах боломжтой гэж үзэж холбогдох Улсын Их Хурлын тогтоолын төслийг боловсруулж, хамт өргөн мэдүүлсэн байна. Шүүх байгуулах тухай хуулийг хэрэгжүүлэх боломжит хугацааг Гэр бүл хүүхдийн хэргийн давж заалдах шатны шүүх, Нийслэл дэх гэр бүл хүүхдийн хэргийн анхан шатны шүүх, тойргийн шүүх байгуулах заалтын тухайд 2026 оны нэгдүгээр сарын 01-ний өдрөөс эхлэн дагаж мөрдөхөөр, бусад шүүх байгуулах тухайд 2024 оны нэгдүгээр сарын 01-ний өдрөөс хэрэгжих боломжтой гэж үзсэн байна.

Хуулийн төсөлтэй холбогдуулан Шүүх байгуулах тухай хуулийг дагаж мөрдөх журмын тухай, Монгол Улсын шүүхийн тухай хуульд нэмэлт өөрчлөлт оруулах тухай, Монгол Улсын шүүхийн тухай хуулийн шинэчилсэн найруулгыг дагаж мөрдөх журмын тухай хуульд өөрчлөлт оруулах тухай, Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуульд өөрчлөлт оруулах тухай, Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх тухай хуульд өөрчлөлт оруулах тухай, “Хууль хэрэгжүүлэх зарим арга хэмжээний тухай” Улсын Их Хурлын тогтоолын төслийг хамт өргөн мэдүүлсэн. Монгол Улсын шүүхийн тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай, Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх тухай хуульд нэмэлт оруулах тухай хуулийн төсөлд 2024 оны нэгдүгээр сарын 04-ний өдрөөс хүчин төгөлдөр мөрдөхөөр, Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төсөл дэх авлигын хэргийн давж заалдах шатны шүүх анхан шатны журмаар, хяналтын шатны шүүх давж заалдах шатны журмаар хянан шийдвэрлэх өөрчлөлт зохицуулалтыг авлигатай тэмцэх бодлогын хүрээнд ердийн горимоор үйлчлэхээр тусгажээ.

Б.Энхбаяр сайдын танилцуулсан төсөл санаачлагчийн илтгэлтэй холбогдуулан Улсын Их Хурлын гишүүн Ц.Мөнх-Оргил, Д.Ганбат, Ц.Сандаг-Очир, Д.Цогтбаатар нар асуулт асууж, Хууль зүй, дотоод хэргийн сайд болон ажлын хэсгийн гишүүдээс хариулт, тайлбар, мэдээлэл авав. Авлигын дагнасан шүүх байгуулах асуудал төсөлд туссан эсэхийг тодруулсан гишүүдийн асуултад хариулахдаа хамт өргөн мэдүүлсэн “Хууль хэрэгжүүлэх зарим арга хэмжээний тухай” Улсын Их Хурлын тогтоолын төсөлд “Авлигын гэмт хэргийг хянан шийдвэрлэх дагнасан шүүх байгуулах тодорхой саналаа холбогдох тооцоолол, эх үүсвэрийн хамт 2024 онд багтаан Улсын Их Хуралд өргөн мэдүүлж, хэлэлцүүлэх” хэмээн тусгасан байгааг Б.Энхбаяр сайд хариулав.

Монгол Улсын шүүхийн тухай хуулийн “Шүүх байгуулах, өөрчлөн байгуулах, татан буулгах” гэсэн 14 дүгээр зүйлийн 14.2-т “Улсын дээд шүүхээс бусад шүүхийг байгуулах, өөрчлөн байгуулах, татан буулгах, түүний байршлыг тогтоох асуудлыг Улсын дээд шүүхтэй зөвшилцсөн Ерөнхий зөвлөлийн саналыг үндэслэн Засгийн газар Улсын Их Хуралд өргөн мэдүүлнэ” гэж заасан байдгийг ажлын хэсгийн гишүүн, Улсын дээд шүүхийн шүүгч Б.Батцэрэн дурдаад “Шүүхийн ерөнхий зөвлөлөөс Шүүх байгуулах тухай хуулийн төслийн талаар Улсын дээд шүүхэд санал ирүүлсэн. Тухай бүр нь Улсын дээд шүүхийн нийт шүүгчийн хуралдаанаар хэлэлцэж, саналаа өгсөн. Улсын Их Хуралд өргөн мэдүүлсэн төслийн хувилбарыг яг энэ байдлаар Улсын дээд шүүх хэлэлцээгүй. Мөн хамт өргөн мэдүүлсэн төслүүдэд авлига, албан тушаалын гэмт хэргийг хянан шийдвэрлэх дагнасан шүүх байгуулах төслийн заалт байгаагүй. Харин Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төсөл дэх хяналтын шатны шүүх авлига, албан тушаалын хэргийг давж заалдах шатын журмаар хянан шийдвэрлэх өөрчлөлтийн талаар санал авахаар Хууль зүй, дотоод хэргийн яамнаас ирүүлсэн саналыг Улсын дээд шүүхийн нийт шүүгчийн хуралдаанаар хэлэлцээд тусгайлан санал гаргаагүй” гэлээ. Авлига, албан тушаалын хэрэг сүүлийн гурван жилийн байдлаар өсөлттэй байгаа бөгөөд 2022 онд улсын хэмжээнд анхан шатны шүүхүүд 417 хүнд холбогдох 182 авлига, албан тушаалын хэргийг шийдвэрлэсэн байна. Энэ нь өмнөх оноос өссөн үзүүлэлт юм байна. Давж заалдах шатны шүүхүүд мөн онд 296 хүнд холбогдох 100 авлига, албан тушаалын хэргийг шийдвэрлэсэн нь 2021 оныхоос 3.5 дахин өссөн үзүүлэлт гэв. Хэрэв авлига, албан тушаалын хэргийг давж заалдах шатны журмаар шийдвэрлэх шүүхийн харьяаллыг хяналтын шатны шүүхэд шилжүүлэх тохиолдолд ажлын ачаалалд нөлөө үзүүлнэ гэв. Гэхдээ энэ төрлийн гэмт хэрэг нь хамтран оролцсон хүний өөр, өөр хэлбэрээр бүлэглэж үйлддэг, авлигын хэрэг нь өгсөн, авсан аль аль нь шийтгүүлдэг онцлогтой. Тэгэхээр хэргийн тооноос гадна шүүгдэгчийн тоо шүүхийн ачаалалд нөлөөлдөг. Төсөл дэх зохицуулалтын үр дүнд эрүүгийн хэргийн танхимын шүүн таслах ажлын ачаалал 50 гаруй хувиар нэмэгдэх төлөвтэй байгаа гэлээ. Дээрх тоо баримтууд авлигын нөхцөл байдлыг илэрхийлэхгүй гэдгийг шүүгч Б.Батцэрэн онцлоод “Албан тушаалаа урвуулж хөрөнгө завшсан хэргүүд шүүхийн практикт “өмчийн эсрэг хэрэг” буюу АТГ-ын мөрдөн шалгах харьяаллаас гадуур, гэмт хэрэг үйлдсэн газрын мөрдөх байгууллагууд шалгаж байна. Эрүүгийн хуульд авлигын гэмт хэргийн шинжийг Авилгалын эсрэг НҮБ-ын Конвенцад бүрэн нийцүүлэх, үүнтэй холбоотой Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуульд өөрчлөлт оруулах шаардлага бий” гэдэг хариулт, мэдээллийг өгсөн.

Төслийн үзэл баримтлалтай холбогдуулан Улсын Их Хурлын гишүүн Ц.Мөнх-Оргил, Д.Цогтбаатар нар үг хэлсний дараа төслийг хэлэлцэхийг дэмжих томьёоллоор санал хураалт явуулахад хуралдаанд оролцсон гишүүдийн олонх буюу 90 хувь нь дэмжсэн юм. Иймд энэ талаарх Байнгын хорооны санал, дүгнэлтийг чуулганы нэгдсэн хуралдаанд танилцуулахаар боллоо хэмээн Улсын Их Хурлын Хэвлэл мэдээлэл, олон нийттэй харилцах газраас мэдээлэв.

ТБХ: Засгийн газрын тусгай сангийн тухай хуульд өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төслийн анхны хэлэлцүүлгийг явууллаа
ТБХ: Засгийн газрын тусгай сангийн тухай хуульд өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төслийн анхны хэлэлцүүлгийг явууллаа
 
УИХ: Өнөөдөр чуулганы нэгдсэн хуралдаанаар
УИХ: Өнөөдөр чуулганы нэгдсэн хуралдаанаар
Энэ мэдээ хуучирсан буюу 2023/11/28-нд нийтлэгдсэн мэдээ болно.

Шинэ мэдээ

УИХ: Өнөөдөр чуулганы нэгдсэн хуралдаанаар

УИХ: Өнөөдөр чуулганы нэгдсэн хуралдаанаар

Олон улсын аялал жуулчлалын “Ай Ти Эм-2025” үзэсгэлэнг нээнэ

Олон улсын аялал жуулчлалын “Ай Ти Эм-2025” үзэсгэлэнг нээнэ

ЦАГ АГААР: Өнөөдөр ихэнх нутгаар дулаахан байна

ЦАГ АГААР: Өнөөдөр ихэнх нутгаар дулаахан байна

Үс шинээр үргээлгэх буюу засуулахад тохиромжтой

Үс шинээр үргээлгэх буюу засуулахад тохиромжтой

Мансууруулах бодисны наймаачдын хөлөг онгоцуудыг устгажээ

Мансууруулах бодисны наймаачдын хөлөг онгоцуудыг устгажээ

Монголын 3х3 шигшээ баг Туркменистаны шигшээ багийг 21:11-ээр яллаа

Монголын 3х3 шигшээ баг Туркменистаны шигшээ багийг 21:11-ээр яллаа

БАХРЕЙН-2025: Залуу триатлонч Т.Баяр замаа амжилттай дуусгалаа

БАХРЕЙН-2025: Залуу триатлонч Т.Баяр замаа амжилттай дуусгалаа

“Хермес” худалдааны төвийн нүхэн гарцыг Монгол Улсад анх удаа түлхэж оруулах технологиор барьж байна

“Хермес” худалдааны төвийн нүхэн гарцыг Монгол Улсад анх удаа түлхэж оруулах технологиор барьж байна

“АЛДАР” Спорт хорооны удирдлагууд МҮОХ-нд зочиллоо

“АЛДАР” Спорт хорооны удирдлагууд МҮОХ-нд зочиллоо

“БАХРЕЙН 2025” Азийн залуучуудын наадмын хуваарь

“БАХРЕЙН 2025” Азийн залуучуудын наадмын хуваарь

Нийт нутгийн 46 хувьд цастай байна

Нийт нутгийн 46 хувьд цастай байна

ОХУ-аас авах шатахууны импортын хэмжээг нэмэхээр болжээ

ОХУ-аас авах шатахууны импортын хэмжээг нэмэхээр болжээ

Багш нарын ажил хаялтад 345 цэцэрлэг, 206 сургуулийн 20 гаруй мянган багш, ажилчин нэгдээд байна

Багш нарын ажил хаялтад 345 цэцэрлэг, 206 сургуулийн 20 гаруй мянган багш, ажилчин нэгдээд байна

“БАХРЕЙН 2025” Азийн залуучуудын наадмын нээлтийн ажиллагаа ёслол төгөлдөр эхэллээ

“БАХРЕЙН 2025” Азийн залуучуудын наадмын нээлтийн ажиллагаа ёслол төгөлдөр эхэллээ

Ерөнхий сайдыг огцруулах тухай УИХ-ын тогтоол нь Үндсэн хууль зөрчсөн гэж ҮХЦ дүгнэлээ

Ерөнхий сайдыг огцруулах тухай УИХ-ын тогтоол нь Үндсэн хууль зөрчсөн гэж ҮХЦ дүгнэлээ

Нийгмийн даатгал нөхөн төлж өгнө” гэсэн зараар залилагч олширчээ

Нийгмийн даатгал нөхөн төлж өгнө” гэсэн зараар залилагч олширчээ

Мега төслүүдийн хэрэгжилт, тулгамдаж буй асуудлыг хэлэлцэж, үүрэг чиглэл өглөө

Мега төслүүдийн хэрэгжилт, тулгамдаж буй асуудлыг хэлэлцэж, үүрэг чиглэл өглөө

“Бэлчээрийн мал аж ахуй ба Монгол Улс” хэлэлцүүлэг болно

“Бэлчээрийн мал аж ахуй ба Монгол Улс” хэлэлцүүлэг болно

УИХ: Өнөөдөр хуралдах байнгын болон дэд хороод

УИХ: Өнөөдөр хуралдах байнгын болон дэд хороод

Улаанбаатарт өдөртөө 0 хэм орчим байна

Улаанбаатарт өдөртөө 0 хэм орчим байна

Үс шинээр үргээлгэх буюу засуулахад тохиромжгүй

Үс шинээр үргээлгэх буюу засуулахад тохиромжгүй

Шөнийн тарифын хөнгөлөлт 11 дүгээр сарын 1-нээс эхэлнэ

Шөнийн тарифын хөнгөлөлт 11 дүгээр сарын 1-нээс эхэлнэ

Тогтвортой хөгжлийн зорилгын асуудлаарх Зүүн хойд Азийн олон талт чуулга уулзалт болж байна

Тогтвортой хөгжлийн зорилгын асуудлаарх Зүүн хойд Азийн олон талт чуулга уулзалт болж байна

Шатахууны худалдаа эрхлэгч 21 аж ахуйн нэгжид торгууль ногдууллаа

Шатахууны худалдаа эрхлэгч 21 аж ахуйн нэгжид торгууль ногдууллаа

“Улаанбаатар хотын нийт ус хангамжийг нэмэгдүүлэх хөтөлбөр”-ийн хэрэгжилт 88 хувьтай байна

“Улаанбаатар хотын нийт ус хангамжийг нэмэгдүүлэх хөтөлбөр”-ийн хэрэгжилт 88 хувьтай байна

Дэлхийд хамгийн хурдан галт тэргийг туршжээ

Дэлхийд хамгийн хурдан галт тэргийг туршжээ

Алтны үнэ унажээ

Алтны үнэ унажээ

Г.Дамдинням: Иргэд хэрэглээндээ тааруулж, шатахуун худалдан авахыг уриалж байна

Г.Дамдинням: Иргэд хэрэглээндээ тааруулж, шатахуун худалдан авахыг уриалж байна

ПСЖ баг “Байер“-ыг 7:2-оор бут ниргэжээ

ПСЖ баг “Байер“-ыг 7:2-оор бут ниргэжээ

Улаанбаатарт өдөртөө 0-2 хэм хүйтэн байна

Улаанбаатарт өдөртөө 0-2 хэм хүйтэн байна

ӨНӨӨДӨР: БНСУ-ын хөгжлийн төсөл хөтөлбөр судалгааны форум болно

ӨНӨӨДӨР: БНСУ-ын хөгжлийн төсөл хөтөлбөр судалгааны форум болно

Үс шинээр үргээлгэх буюу засуулахад тохиромжгүй

Үс шинээр үргээлгэх буюу засуулахад тохиромжгүй

Олимпын медальт тамирчиддаа хүндэтгэл үзүүллээ

Олимпын медальт тамирчиддаа хүндэтгэл үзүүллээ

Бөхийн орон ДАГЕСТАНЫ нууц

Бөхийн орон ДАГЕСТАНЫ нууц

Т.Санаэ Японы анхны эмэгтэй ерөнхий сайдаар томилогдлоо

Т.Санаэ Японы анхны эмэгтэй ерөнхий сайдаар томилогдлоо

Яап ван Хиердэн: Монгол Улс жендэрийн тэгш байдал, энхийг сахиулах оролцоогоороо олон улсад манлайлж байна

Яап ван Хиердэн: Монгол Улс жендэрийн тэгш байдал, энхийг сахиулах оролцоогоороо олон улсад манлайлж байна

АНУ-ын Индиана мужид тулалдсан тулаанч Х.Хатанбаатар өрсөлдөгчөө яллаа

АНУ-ын Индиана мужид тулалдсан тулаанч Х.Хатанбаатар өрсөлдөгчөө яллаа

“АЛТАН ЦОМ 2025” барилдаан бямба гарагт эхэлнэ

“АЛТАН ЦОМ 2025” барилдаан бямба гарагт эхэлнэ

“Apple”-ийн хувьцааны ханш огцом өсжээ

“Apple”-ийн хувьцааны ханш огцом өсжээ

Болгарын тал Путиний онгоцыг нэвтрүүлэхэд бэлэн гэдгээ мэдэгджээ

Болгарын тал Путиний онгоцыг нэвтрүүлэхэд бэлэн гэдгээ мэдэгджээ

НӨХГ: 2025 оны төлөвлөгөөний гүйцэтгэл 205.3 хувьтай байна

НӨХГ: 2025 оны төлөвлөгөөний гүйцэтгэл 205.3 хувьтай байна

Б.Энэбиш: Автобусны зогсоолын шинэчилсэн мэдээллийн самбар нь чиглэлийн автобусыг өнгөөр ялгаж тодотгосон

Б.Энэбиш: Автобусны зогсоолын шинэчилсэн мэдээллийн самбар нь чиглэлийн автобусыг өнгөөр ялгаж тодотгосон

ӨНӨӨДӨР: “Хүний эрхийн олон улсын механизм ба Монгол Улсын оролцоо” уулзалт болно

ӨНӨӨДӨР: “Хүний эрхийн олон улсын механизм ба Монгол Улсын оролцоо” уулзалт болно

УИХ: Өнөөдөр хуралдах байнгын болон түр хороод

УИХ: Өнөөдөр хуралдах байнгын болон түр хороод

УИХ: Өнөөдөр хуралдах ажлын хэсгүүд

УИХ: Өнөөдөр хуралдах ажлын хэсгүүд

Ирэх өдрүүдэд нийт нутгаар өдөртөө бага зэрэг дулаарна

Ирэх өдрүүдэд нийт нутгаар өдөртөө бага зэрэг дулаарна

Г.Занданшатар: Монгол Улс залуусынхаа эрч хүч, бүтээмж, оюунд бүрэн итгэдэг

Г.Занданшатар: Монгол Улс залуусынхаа эрч хүч, бүтээмж, оюунд бүрэн итгэдэг

Үс шинээр үргээлгэх буюу засуулахад тохиромжгүй

Үс шинээр үргээлгэх буюу засуулахад тохиромжгүй

Монголоо алдаршуулсан олимпийн баатрууд

Монголоо алдаршуулсан олимпийн баатрууд

Кевин Дюрэнт 90 саяын гэрээ байгуулжээ

Кевин Дюрэнт 90 саяын гэрээ байгуулжээ

“АЛТАН ЦОМ”-ын барилдааны сугалаанд оролцох боломжтой бөхчүүд

“АЛТАН ЦОМ”-ын барилдааны сугалаанд оролцох боломжтой бөхчүүд

Лондон башёд ёкозүна Хоошёорюү түрүүллээ

Лондон башёд ёкозүна Хоошёорюү түрүүллээ

Монгол Улсын Ерөнхийлөгч У.Хүрэлсүх УИХ-ын 2025 оны 95 дугаар тогтоолд бүхэлд нь хориг тавилаа

Монгол Улсын Ерөнхийлөгч У.Хүрэлсүх УИХ-ын 2025 оны 95 дугаар тогтоолд бүхэлд нь хориг тавилаа

Л.Месси “Алтан шаахай“ хүртэнэ

Л.Месси “Алтан шаахай“ хүртэнэ

Энэ 7 хоногт Монгол Улсад

Энэ 7 хоногт Монгол Улсад

ӨНӨӨДӨР: “Залуучуудын хөгжлийн төлөөх түншлэл: Салбар дундын уялдаа холбоо үндэсний чуулган“ болно

ӨНӨӨДӨР: “Залуучуудын хөгжлийн төлөөх түншлэл: Салбар дундын уялдаа холбоо үндэсний чуулган“ болно

Ирэх өдрүүдэд нийт нутгаар өдөртөө бага зэрэг дулаарна

Ирэх өдрүүдэд нийт нутгаар өдөртөө бага зэрэг дулаарна

Үс шинээр үргээлгэх буюу засуулахад тохиромжгүй

Үс шинээр үргээлгэх буюу засуулахад тохиромжгүй

Улаанбаатарт өдөртөө 6-8 хэм хүйтэн байна

Улаанбаатарт өдөртөө 6-8 хэм хүйтэн байна

Үс шинээр үргээлгэх буюу засуулахад тохиромжгүй

Үс шинээр үргээлгэх буюу засуулахад тохиромжгүй

“Бөөрөлжүүт“ цахилгаан станцын 150 МВт-ын хүчин чадалтай II блок төвийн нэгдсэн системд эрчим хүч нийлүүлж эхэллээ

“Бөөрөлжүүт“ цахилгаан станцын 150 МВт-ын хүчин чадалтай II блок төвийн нэгдсэн системд эрчим хүч нийлүүлж эхэллээ

Гадаад, дотоодын хавдрын эмч судлаачдын 60 гаруй судалгааны бүтээлийг хэлэлцэн, туршлага солилцлоо

Гадаад, дотоодын хавдрын эмч судлаачдын 60 гаруй судалгааны бүтээлийг хэлэлцэн, туршлага солилцлоо

Улаанбаатарт өдөртөө 9 хэм хүйтэн байна

Улаанбаатарт өдөртөө 9 хэм хүйтэн байна

Үс шинээр үргээлгэх буюу засуулахад тохиромжтой

Үс шинээр үргээлгэх буюу засуулахад тохиромжтой

Монголбанкны Ерөнхийлөгч Б.Лхагвасүрэн ОУВС, Дэлхийн банкны жилийн уулзалтад оролцож байна

Монголбанкны Ерөнхийлөгч Б.Лхагвасүрэн ОУВС, Дэлхийн банкны жилийн уулзалтад оролцож байна

Гурвалжингийн гүүр орчимд элс, цемент, хайрга худалдаалдаг иргэн, ААН-үүдийг нүүлгэн шилжүүлж, тохижилтын ажлыг эхлүүллээ

Гурвалжингийн гүүр орчимд элс, цемент, хайрга худалдаалдаг иргэн, ААН-үүдийг нүүлгэн шилжүүлж, тохижилтын ажлыг эхлүүллээ

Мопед, скүүтер, цахилгаан дугуйг 10 дугаар сарын 20-ноос хөдөлгөөнд оролцуулахгүй

Мопед, скүүтер, цахилгаан дугуйг 10 дугаар сарын 20-ноос хөдөлгөөнд оролцуулахгүй

Эверестийн хойд энгэрээр цанаар буужээ

Эверестийн хойд энгэрээр цанаар буужээ

Ш.Хасинад цаазын ял оноохыг шаарджээ

Ш.Хасинад цаазын ял оноохыг шаарджээ

Ерөнхий сайд Г.Занданшатарыг огцрууллаа

Ерөнхий сайд Г.Занданшатарыг огцрууллаа

Монгол Улсын зээлжих зэрэглэл дахин нэг шат ахиж “В1, Тогтвортой” болсныг Moody’s агентлаг зарлалаа

Монгол Улсын зээлжих зэрэглэл дахин нэг шат ахиж “В1, Тогтвортой” болсныг Moody’s агентлаг зарлалаа

Монгол Улс Хүнс, хөдөө аж ахуйн хөрөнгө оруулалтын төлөвлөгөөгөө танилцууллаа

Монгол Улс Хүнс, хөдөө аж ахуйн хөрөнгө оруулалтын төлөвлөгөөгөө танилцууллаа

Гал зогсоох хэлэлцээрийг зөрчсөн гэж бие биеэ буруутгаж байна

Гал зогсоох хэлэлцээрийг зөрчсөн гэж бие биеэ буруутгаж байна

Монгол Улсад гадаадын 103 улсын 23.8 мянган иргэн ажиллаж байна

Монгол Улсад гадаадын 103 улсын 23.8 мянган иргэн ажиллаж байна

Ирэх саруудын цаг агаарын ерөнхий төлөв

Ирэх саруудын цаг агаарын ерөнхий төлөв

ӨНӨӨДӨР: “Монголын арбитрын долоо хоног-2025” олон улсын хурал болно

ӨНӨӨДӨР: “Монголын арбитрын долоо хоног-2025” олон улсын хурал болно

Улаанбаатарт өдөртөө 8 хэм хүйтэн байна

Улаанбаатарт өдөртөө 8 хэм хүйтэн байна

Үс шинээр үргээлгэх буюу засуулахад тохиромжтой

Үс шинээр үргээлгэх буюу засуулахад тохиромжтой

Лондонд сумогийн тэмцээн эхэлжээ

Лондонд сумогийн тэмцээн эхэлжээ

ТББХ: УИХ-ын даргыг хүсэлтийнх нь дагуу үүрэгт ажлаас нь чөлөөлөхийг дэмжив

ТББХ: УИХ-ын даргыг хүсэлтийнх нь дагуу үүрэгт ажлаас нь чөлөөлөхийг дэмжив

Монгол сүмочид ЭСЯ-ндаа зочиллоо

Монгол сүмочид ЭСЯ-ндаа зочиллоо

Монгол Улсын Ерөнхийлөгч У.Хүрэлсүхийн Бүгд Найрамдах Энэтхэг Улсад хийсэн төрийн айлчлал өндөрлөлөө

Монгол Улсын Ерөнхийлөгч У.Хүрэлсүхийн Бүгд Найрамдах Энэтхэг Улсад хийсэн төрийн айлчлал өндөрлөлөө

Энэтхэг Улсад үндэсний урлаг, соёлоо сурталчиллаа

Энэтхэг Улсад үндэсний урлаг, соёлоо сурталчиллаа

Харилцаа, хамтын ажиллагааг хөгжүүлэхэд үнэтэй хувь нэмэр оруулсан энэтхэг иргэдийг төрийн одон, медалиар шагналаа

Харилцаа, хамтын ажиллагааг хөгжүүлэхэд үнэтэй хувь нэмэр оруулсан энэтхэг иргэдийг төрийн одон, медалиар шагналаа

Rio Tinto 138.75 сая ам.долларын хохирол барагдуулна

Rio Tinto 138.75 сая ам.долларын хохирол барагдуулна

Оюутолгой компанийн удирдлага УИХ-ын түр хорооны хуралдаанд оролцохоос татгалзжээ

Оюутолгой компанийн удирдлага УИХ-ын түр хорооны хуралдаанд оролцохоос татгалзжээ

“Монгол, Энэтхэгийн бизнес форум”-д 150 гаруй аж ахуйн нэгж оролцлоо

“Монгол, Энэтхэгийн бизнес форум”-д 150 гаруй аж ахуйн нэгж оролцлоо

“Apple” компани шинэ “MacBook”, “iPad”-аа танилцуулжээ

“Apple” компани шинэ “MacBook”, “iPad”-аа танилцуулжээ

“Алтан цом“-ын барилдаанд оролцох багуудын бүрэлдэхүүнийг цувралаар танилцуулж байна

“Алтан цом“-ын барилдаанд оролцох багуудын бүрэлдэхүүнийг цувралаар танилцуулж байна

Багш нар орон даяар хугацаагүй ажил хаялаа

Багш нар орон даяар хугацаагүй ажил хаялаа

Өвлийн дугуйтай замын хөдөлгөөнд оролцохыг зөвлөж байна

Өвлийн дугуйтай замын хөдөлгөөнд оролцохыг зөвлөж байна

Цаг агаарын аюултай үзэгдлээс сэрэмжлүүлж байна!

Цаг агаарын аюултай үзэгдлээс сэрэмжлүүлж байна!

ӨНӨӨДӨР: “Ногоон нуур-1008 айлын орон сууц“ төслийг хүлээлгэж өгөх үйл ажиллагаа болно

ӨНӨӨДӨР: “Ногоон нуур-1008 айлын орон сууц“ төслийг хүлээлгэж өгөх үйл ажиллагаа болно

Үс шинээр үргээлгэх буюу засуулахад тохиромжгүй

Үс шинээр үргээлгэх буюу засуулахад тохиромжгүй

К.Роналду гоолын тоогоор шинэ дээд амжилт тогтоожээ

К.Роналду гоолын тоогоор шинэ дээд амжилт тогтоожээ

Ерөнхийлөгч У.Хүрэлсүхэд БНЭУ-ын дэд Ерөнхийлөгч бөгөөд Парламентын дээд танхимын дарга бараалхав

Ерөнхийлөгч У.Хүрэлсүхэд БНЭУ-ын дэд Ерөнхийлөгч бөгөөд Парламентын дээд танхимын дарга бараалхав

Монгол Улсын Ерөнхийлөгч У.Хүрэлсүх Махатма Ганди-гийн дурсгалын цогцолборт цэцэг өргөлөө

Монгол Улсын Ерөнхийлөгч У.Хүрэлсүх Махатма Ганди-гийн дурсгалын цогцолборт цэцэг өргөлөө

Монгол Улсын Ерөнхийлөгч У.Хүрэлсүх Бүгд Найрамдах Энэтхэг Улсын Ерөнхийлөгч Дроупади Мурму-тай уулзлаа

Монгол Улсын Ерөнхийлөгч У.Хүрэлсүх Бүгд Найрамдах Энэтхэг Улсын Ерөнхийлөгч Дроупади Мурму-тай уулзлаа

Ерөнхийлөгч У.Хүрэлсүх, Ерөнхий сайд Н.Моди нар ”Стратегийн түншлэл”-ийг бэхжүүлэх тухай Хамтарсан мэдэгдэл гаргалаа

Ерөнхийлөгч У.Хүрэлсүх, Ерөнхий сайд Н.Моди нар ”Стратегийн түншлэл”-ийг бэхжүүлэх тухай Хамтарсан мэдэгдэл гаргалаа

Ерөнхий боловсролын цахим сургууль байгууллаа

Ерөнхий боловсролын цахим сургууль байгууллаа